Geschiedenis Brabantse Delta
Kom meer te weten over de geschiedenis van waterschap Brabantse Delta.
Strijd tegen het water in de Middeleeuwen
Waar nu polder is, was vroeger alleen veengrond en water. Middeleeuwse boeren beginnen de grond af te graven voor turf- en zoutwinning. Bij de Sint-Elisabethsvloed van 1421 overstroomt een groot deel van het laaggelegen West-Brabant. Na de ramp wordt West-Brabant beetje bij beetje herwonnen op de zee. Boeren bouwen de eerste terpen en dijken. Ook graven en onderhouden ze sloten om water af en aan te voeren. Het gebied wordt steeds verder ingepolderd. Zo begint de strijd tegen het water.
In 1458 verdelen de Heren van Breda en Bergen op Zoom West-Brabant in grote en kleine polders. Elke polder krijgt een eigen bestuur die verantwoordelijk is voor voldoende afwatering en beheer en onderhoud van sluizen, dijken en/of molens. In de kleine polders is dat vaak één grootgrondeigenaar. De grotere polders hebben een formeel bestuur met dijkgraaf en ingelanden. Tussen 1500 en 1600 is West-Brabant een lappendeken geworden van polder- en waterschappen. In de eeuwen daarna zijn er allerlei fusies, afsplitsingen en nieuwe samenwerkingen.
Watersnoodramp 1953: noodklok waterveiligheid
Tijdens de Tweede Wereldoorlog worden zeedijken gebombardeerd en stroomt water de polders in. De wederopbouw verloopt langzaam. In 1953 gaat het volledig mis. Een zware stormvloed en springtij zorgen ervoor dat grote delen van West-Brabant overstromen, waarbij 247 mensen verdrinken. Na de watersnoodramp luidt de Nederlandse overheid de noodklok.
Nog geen drie weken na de ramp gaat Nederland aan de slag met de beroemde Deltawerken. Ook komen er nieuwe eisen voor besturen, polders en omliggende gebieden. De eerste waterschappen - zoals we ze nu kennen - ontstaan. Zij hebben vanaf nu een extra taak: dijkbeheer. In West-Brabant wordt in 1953 het Hoogheemraadschap de Brabantse Bandijk opgericht, een voorganger van waterschap Brabantse Delta.
Jaren ’70: industrie leidt tot afvalwaterzuivering
Rond 1800 is de kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater redelijk goed. Dat verandert rond 1900, als de groei van steden en industrieën het water, de bodem en de lucht flink verontreinigen. Pas in de loop van de negentiende eeuw krijgen de eerste steden gesloten rioolkanalen. Het afvalwater wordt via de riolering afgevoerd en direct ongezuiverd geloosd op beken, rivieren en kanalen. In achterbuurten, kleinere steden en dorpen gebeurt dat pas (ver) in de twintigste eeuw.
In de jaren zeventig en tachtig komen de eerste afvalwaterzuiveringen. De waterschappen gaan het afvalwater van huizen en bedrijven zuiveren, zodat het schoon terug in de natuur kan stromen. In West-Brabant heeft waterschap Brabantse Delta intussen 17 rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Sinds 2004: waterschap Brabantse Delta
Nederland kende in 1850 nog ongeveer 3.500 waterschappen (annex polderbesturen), in 1950 waren het er 2500. Daarvan zijn er nu nog 21 over. Waterschap Brabantse Delta is er daar één van. Brabantse Delta bestaat sinds 1 januari 2004, na de samenvoeging van de waterschappen Scheldekwartier, Land van Nassau, Mark en Weerijs, Dongestroom, het Hoogheemraadschap West-Brabant en het grondgebied van de gemeente Roosendaal.
Meer weten over onze geschiedenis?
Bezoek ons historisch archief
Zoek in het verleden via de inventarissen van ons historisch archief en maak een afspraak om de fysieke archiefstukken in te zien.
Publicaties
Bekijk het boek 'Langs de rand van het zand.pdf met de geschiedenis van het waterschap dat Jan van den Noort in opdracht schreef.
Of lees één van de vele West-Brabantse waterschapspublicaties van archivaris en historicus Willem van Ham.