Natuurlijke plasticvervanger veelbelovende innovatie maar net geen winnaar Beste Overheidsinnovatie 2023
PHA2USE, het project voor de ontwikkeling van een natuurlijke plasticvervanger uit afvalwater, is net geen winnaar geworden bij de verkiezing van Beste Overheidsinnovatie 2023. Desondanks zijn en blijven alle partners er trots op dat dit product, met de naam ‘Caleyda’, bijdraagt aan de verdere kennisontwikkeling over grondstoffen uit organische reststromen. Dat deze innovatie tot de top 3 was doorgedrongen voor deze award is op zich al een stimulans om dit materiaal verder te ontwikkelen. De bij PHA2USE betrokken partijen feliciteren de koffiebranderij ‘Zuivere Koffie’ van het Justitieel complex Zaanstad die de award heeft gewonnen.
Hoe wordt het gemaakt?
Het geheim van de natuurlijke plasticvervanger zit in het slib, het restproduct van de zuivering van rioolwater. Dat slib bestaat voor het overgrote deel uit bacteriën. In een speciale proeffabriek in Dordrecht krijgen de bacteriën extra voedingsstoffen toegediend. Daardoor produceren ze extra van de stof polyhydroxyalkanoaat (PHA). Die stof vormt de basis voor deze natuurlijke plasticvervanger.
Wat zijn de voordelen?
Bedrijven kunnen dit product gebruiken voor toepassingen waar nu plastic voor wordt gebruikt die vervaardigd is uit fossiele brandstoffen (fossiele plastics). Het materiaal heeft de voordelen van plastic maar niet de nadelen. Het is licht en goed in vorm te brengen. Het is verwerkbaar als plastic én volledig biologisch afbreekbaar. Dit materiaal heeft een snelle afbreektijd onder natuurlijke omstandigheden. Binnen een jaar is het in de bodem afgebroken. Fossiele plastics doen daar honderden jaren over en zorgen in de tussentijd voor schadelijke vervuiling met microplastics. Een ander voordeel is dat de plasticvervanger wordt gemaakt uit organische reststromen. In dit geval uit bacteriën die vrijkomen bij het zuiveringsproces. Die bacteriën concurreren niet met de grondstoffen voor de productie van andere bioplastics. Die grondstoffen zijn namelijk vaak belangrijk voor de voedselproductie, zoals suikers uit mais en palmolie.
Wat zijn de mogelijke toepassingen?
In juli 2023 overhandigde de partners de eerste kilo's Caleyda aan het bedrijf Maan Group. Dat bedrijf maakt er afbreekbare plantenpotjes van (growcoons) en test die in de teelt van gewassen. Jaarlijks stoppen kwekers honderden miljoenen potjes in de grond. De toepassing van Caleyda kan milieuwinst opleveren omdat de ‘growcoons’ volledig circulair zijn en zo het fossiele plastic vervangen. Twee andere producenten proberen de natuurlijke plasticvervanger ook uit. De samenwerkingspartners zien legio mogelijkheden voor de toekomst. Van schoenzolen tot landbouwplastic en kweekpotjes. Maar ook voor toepassing in bouwmaterialen zoals zelfhelend beton in tunnels en kelders.
Circulariteit en klimaat
De partners binnen het project zijn er trots op dat ‘Caleyda’ bijdraagt aan de kennisontwikkeling over het gebruik van grondstoffen uit afvalwater. En niet onbelangrijk; Caleyda past in het realiseren van doelstellingen op het gebied van circulariteit en klimaat.
Samenwerking van overheden, kennisinstituten en bedrijven
Waterschap Brabantse Delta is initiatiefnemer van het onderzoek naar de productie van deze plasticvervanger. Het product Caleyda wordt verder ontwikkeld door een samenwerkingsverband van de collega-waterschappen De Dommel, Hollandse Delta, Scheldestromen en Fryslân. En met de kennisinstituten en bedrijven: kenniscentrum Stowa, technologiebedrijf Paques Biomaterials, duurzaam energie- en afvalbedrijf HVC, Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) en AquaMinerals. TU Delft en Wetsus (kenniscentrum voor duurzame watertechnologie) steunen het initiatief met verdere kennisontwikkeling.
Niels Mureau lid dagelijks bestuur waterschap Brabantse delta: "Mede namens alle betrokkenen feliciteren we de winnaar met deze award. Tegelijkertijd zijn wij blij dat we genomineerd waren en tot de top 3 behoorden. Met enthousiasme, lef en doorzettingsvermogen werken we als overheden, kennisinstellingen en bedrijven aan de ontwikkeling van deze natuurlijke plasticvervanger. Kijk alleen al maar naar het traject dat inmiddels is doorlopen om tot het huidige halffabrikaat te komen. Daar zijn we allemaal heel trots op. We blijven met enthousiasme werken aan het onderzoek naar het uitbreiden van de productie- en toepassingsmogelijkheden."