Otter over de grens

Belangrijk voor de natuurbalans

De otter was tot in de jaren 80 van de vorige eeuw een algemeen voorkomende soort. Ondanks de inspanningen om de visstand op peil te brengen en de waterkwaliteit te verbeteren, bleek dat onvoldoende voor een natuurlijke terugkeer van de otter. Een andere belangrijke oorzaak van het verdwijnen van de otter was het drukke verkeer. Veel dieren werden doodgereden. 

De otter heeft als roofdier een sleutelrol in het in balans brengen van de waternatuur. Deze fraaie en bijzondere dieren houden de visstand gezond en op peil en helpen mee om de invloed van dieren die hier niet thuishoren (invasieve exoten) terug te dringen.

Dankzij de verbetering van de waterkwaliteit, de natuurlijke herinrichting van beken en rivieren en een betere visstand is de otter als beschermde diersoort in Nederland aan een opmars bezig.

In de zomer van 2024 heeft het waterschap via eDNA-onderzoek vastgesteld dat er een otter in het Markdal is geweest.

Drie onderdelen

De inspanningen van de partners om otters met elkaar in verbinding te brengen richten zich op drie onderdelen: het verminderen van aanrijdingen, herstel van oevers en natte natuurgebieden en ten derde zorgen voor voldoende voedsel. Hiermee dragen de betrokken organisaties ook bij aan de benodigde inzet voor andere grote opgaven. Dat zijn: een betere ecologische waterkwaliteit, klimaatadaptatie en het vergroten van de biodiversiteit. Indirect draagt dit project ook bij aan een betere leefomgeving voor mensen door de vergroening van de omgeving. Onderzoek en monitoring van de vorderingen maken deel uit van het project. Ook delen de betrokken organisaties hun kennis over het project met andere organisaties binnen en buiten Nederland en Vlaanderen in het kader van dit Europese project.

Faunapassages

Om de otter tegen het toegenomen verkeer te beschermen zijn aanpassingen aan de infrastructuur nodig. Inmiddels werken wegbeheerders daar al aan door bijvoorbeeld faunapassages aan te leggen. Tijdens de looptijd van het project voeren de betrokken partners meer onderzoek uit naar de noodzakelijke aanpassingen en mogelijkheden op dat gebied. 

Herinrichting beken, singels en natuurgebieden

Een belangrijk onderdeel van het verbeteren van het leefgebied van de otter is de herinrichting van beken en rivieren. Dat betekent bijvoorbeeld een natuurlijke inrichting van de oevers met riet en struiken. Maar ook de aanleg van nevengeulen en het vernatten van daarachter liggende natuurgebieden. Daardoor ontstaan moeraszones die als ideaal leefgebied voor otters kunnen dienen. De partners combineren die werkzaamheden vaak met bestaande projecten om de natuur in en om het water te verbeteren en met het werken aan een betere (ecologische) waterkwaliteit.

Voedsel

Tegelijkertijd met het verbeteren van de waterkwaliteit hebben de waterbeheerders in Nederland en Vlaanderen de afgelopen jaren grote stappen gezet in het verbeteren van de visstand in rivieren, beken en sloten. Bijvoorbeeld door stuwen en gemalen vispasseerbaar te maken. Die zorgen ervoor dat vissen stroomopwaarts kunnen zwemmen om voedsel te zoeken en te paaien. Nog steeds werken betrokken waterbeheerders aan het wegnemen van die belemmeringen voor vissen. Al die stappen zijn ook gunstig voor de terugkeer van de otter. Dit roofdier kan ook een bijdrage leveren aan de bestrijding van zogeheten ‘invasieve exoten’. De Amerikaanse rivierkreeft, die nu vrijwel overal in het projectgebied voorkomt, vormt een bedreiging voor de biodiversiteit. En laat nu die Amerikaanse rivierkreeft ook op het menu staan van de otter!

Interreg 'Otter over de grens' in het kort

• Het project ‘Otter over de grens’ wordt gefinancierd door Interreg Vlaanderen – Nederland van de EU.
• Kostprijs: 3.022.958,05 euro, waarvan 1.499.979,02 euro bijgedragen wordt door Interreg
• Looptijd: 1 april 2024 tot en met 31 maart 2027 
• Partners: Agentschap voor Natuur en Bos, Durme vzw, gemeente Breda, Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Limburgs Landschap vzw, Provincie Antwerpen, Provincie Oost-Vlaanderen, Regionaal Landschap De Voorkempen, Regionaal Landschap Kempen en Maasland, Regionaal Landschap Rivierenland, Regionaal Landschap Schelde-Durme, Stichting ARK, Vlaamse Milieumaatschappij, waterschap Brabantse Delta, WWF België en Zoogdiervereniging Nederland
• https://interregvlaned.eu/otter-over-de-grens