Nieuwe fase in productie van natuurlijke plasticvervanger uit afvalwater

Hoe wordt het gemaakt?

Het geheim van de natuurlijke plasticvervanger zit in het slib, het restproduct van de zuivering van huishoudelijk afvalwater. Dat slib bestaat voor het overgrote deel uit bacteriën. Door ze extra voedingsstoffen te geven, maken ze extra van de stof polyhydroxyalkanoaat (PHA) aan. Die stof vormt de basis voor deze natuurlijke plasticvervanger. Voor het vermarkten heeft dit product inmiddels de naam Caleyda® gekregen. In de nieuw te bouwen fabriek in Emmen gaat Paques Biomaterials ook een afvalwaterstroom uit de papierrecycling gebruiken als bron voor PHA. 

Wat zijn de voordelen?

Bedrijven kunnen dit product gebruiken voor toepassingen waar nu plastic voor wordt gebruikt die vervaardigd is uit fossiele grondstoffen (fossiele plastics). Het materiaal heeft de voordelen van plastic maar niet de nadelen. Het is licht en goed in vorm te brengen. Het is verwerkbaar als plastic én volledig biologisch afbreekbaar. Dit materiaal heeft een snelle afbreektijd onder natuurlijke omstandigheden. Binnen een jaar is het in de bodem afgebroken. Fossiele plastics doen daar honderden jaren over en zorgen in de tussentijd voor schadelijke vervuiling van ons milieu met microplastics. 

Een ander voordeel is dat de plasticvervanger wordt gemaakt uit organische reststromen. In dit geval uit bacteriën die vrijkomen bij het zuiveringsproces. Die bacteriën concurreren niet met andere grondstoffen die voor de productie van andersoortige bioplastics worden gebruikt. Die grondstoffen, zoals suikers uit mais of palmolie, zijn namelijk vaak belangrijk voor de voedselproductie.

Wat zijn de mogelijke toepassingen?

Verschillende bedrijven onderzoeken op dit moment Caleyda® op de praktische toepasbaarheid. Zo maakt Maan Biobased Products in Raalte er afbreekbare plantenpotjes van (growcoons) en test die in de teelt van gewassen. Jaarlijks stoppen kwekers honderden miljoenen potjes in de grond. De toepassing van Caleyda® kan milieuwinst opleveren omdat de ‘growcoons’ volledig circulair zijn en zo het fossiele plastic vervangen. Twee andere producenten proberen de natuurlijke plasticvervanger ook uit. De samenwerkingspartners zien legio mogelijkheden voor de toekomst. Van schoenzolen tot landbouwplastic. Maar ook voor toepassing in bouwmaterialen zoals zelfhelend beton in tunnels en kelders. 

Waterschap Brabantse Delta werkt mee aan vervolgfase 

Waterschap Brabantse Delta was in 2013 initiatiefnemer van het project om een natuurlijke plasticvervanger te ontwikkelen. Dat gebeurde met een proefinstallatie op de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) Bath. Uit het zuiveringsslib van deze rwzi haalden we samen met kennispartners voor het eerst het basismateriaal voor het maken van ‘afbreekbaar bioplastic’. Het waterschap werkt mee aan de volgende fase van de ontwikkeling van Caleyda®. Daarbij kijkt het waterschap naar het verbeteren van de PHA-productie uit het zuiveringsslib op één of meerdere van onze rioolwaterzuiveringen. 

Samenwerking van overheden, kennisinstituten en bedrijven 

Caleyda® wordt ontwikkeld door een samenwerkingsverband van de waterschappen Brabantse Delta, De Dommel, Hollandse Delta, Scheldestromen en Fryslân. En met de kennisinstituten en bedrijven: kenniscentrum Stowa, technologiebedrijf Paques Biomaterials, duurzaam energie- en afvalbedrijf HVC, Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) en AquaMinerals. TU Delft en Wetsus (kenniscentrum voor duurzame watertechnologie) steunen het initiatief met verdere kennisontwikkeling. 

Wessel de Beer, portefeuillehouder Waterketen bij waterschap Brabantse Delta: “Als waterschap zijn we er trots op dat we ruim 10 jaar geleden aan de wieg hebben gestaan van het project om een natuurlijke plasticvervanger uit afvalwater te maken. Dat we die projectfase nu afronden en delen met alle partners is echt een mijlpaal. Tegelijkertijd maakt dit project duidelijk dat innovaties ook een kwestie zijn van lange adem en doorzettingsvermogen. Dat die inspanning zich loont blijkt onder andere uit de toekenning dit jaar van twee duurzaamheidsprijzen: de Circular Award en de Europese EPSA-award. Als waterschap willen we graag verder werken aan deze en andere innovaties om bij te dragen aan de klimaatdoelstellingen. Zo zijn we al actief betrokken bij de terugwinning van Vivianiet uit afvalwater. Dat is een verbinding van fosfaat en ijzer en een belangrijke grondstof voor verschillende toepassingen. De kennis van innovaties waar we zelf of waar andere partijen mee bezig zijn, benutten we onder meer in onze opgave om de rioolwaterzuiveringen klaar te maken voor de toekomst". ” 

Meer informatie 

Het project PHA2USE kent in de afgelopen tien jaar verschillende mijlpalen. Interessant om te lezen hoe de ontwikkeling van dit project leidt tot de huidige transitiefase om Caleyda® verder te brengen. Het waterschap werkt intussen mee aan de terugwinning van een andere grondstof uit afvalwater: Vivianiet. Dat gebeurt samen met nationale en internationale partners in het project Phos4EU.