Burgerwetenschappers onderzochten waterkwaliteit ruim 1600 kleine wateren

Tijdens het jaarlijkse kwaliteitsonderzoek kleine wateren kon iedereen een sloot nomineren. Vierduizend suggesties voor plekken kwamen binnen. In totaal werden 1679 slootjes, vennetjes en grachten in Nederland door 425 burgerwetenschappers gemeten. Dit project is  georganiseerd door onder meer Natuur & Milieu, het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), ASN Bank en zes waterschappen, waaronder waterschap Brabantse Delta.

‘Het is geweldig om te zien hoeveel mensen betrokken zijn en nieuwsgierig naar de waterkwaliteit van de sloot of een ven in de buurt. Dankzij de betrokken burgerwetenschappers krijgen we steeds een beter beeld van hoe deze watertjes ervoor staan’, aldus Rob van Tilburg, directeur Programma’s van Natuur & Milieu.

Volledig rapport in november

Dankzij een grote groep van 425 burgerwetenschappers die allemaal een live instructie of webinar van het NIOO-KNAW volgden, zijn 1679 watertjes bemonsterd. Zoals ieder jaar waren er ook nu veel metingen in woonwijken, een kleiner deel in het buitengebied rondom de stad en een klein aantal in de natuur. In november zijn de professionele onderzoekers van het NIOO-KNAW klaar met hun volledige analyse en wordt voor het vierde jaar op rij de resultaten van het burgeronderzoek over de kleine wateren bekend gemaakt. De afgelopen jaren had slechts één op de vijf van deze wateren een goede waterkwaliteit.

Verschillende oorzaken, verschillende oplossingen

De oorzaak van een mindere waterkwaliteit is overal verschillend. De belangrijkste redenen zijn in de stad riooloverstort (met poepresten, medicijnen en bijvoorbeeld verfresten), in het landelijk gebied zijn het mest en bestrijdingsmiddelen, en in de buurt van industrie zijn het vaak verschillende bekende maar ook veel onbekende stoffen. Waterpartners zetten zich zo samen in voor verbetering van de waterkwaliteit met gerichte maatregelen die passen bij de plek van vervuiling. Ook kunnen mensen zelf bijdragen om water schoon en gezond te houden, door bijvoorbeeld minder tegels en meer planten of gras in je tuin te hebben. Vang water op in een regenton of koppel de regenpijp af. Zo stroomt het riool minder snel over bij hoosbuien.

Waterparel Gilzewouwerbeek

In het gebied van waterschap Brabantse Delta zijn 88 metingen uitgevoerd waarvan  48% het eindoordeel goed heeft gekregen. Een van deze locaties is een echte waterparel: de Gilzewouwerbeek (ten oosten van Bavel). Hier is een lage concentratie voedingsstoffen gevonden. Het water is helder. Er zijn onderwaterplanten, oeverplanten en heel veel verschillende waterdiertjes! Watervlooien, waterjuffers en schaatsenrijders waren volop aanwezig op deze landelijke locatie waar we hard werken aan een Ecologische Verbindingszone. Een resultaat waar we trots op zijn, maar er is nog ruimte voor verbetering! 13%… van de locaties scoorde slecht.  Aan het verbeteren van de waterkwaliteit in ons gebied wordt hard gewerkt. Zo worden er afspraken gemaakt voor bufferstroken rondom wateren om te voorkomen dat mest het water inloopt, vragen we wandelaars hondenpoep op te ruimen en werken we met gemeenten en bedrijven aan het afkoppelen van hemelwater van het riool.

Betrokkenheid van deelnemers bij waterkwaliteit

Alle burgerwetenschappers en mensen die een sloot nomineerden, werd ook gevraagd een korte enquête in te vullen. Daaruit blijkt dat zij waterschappen, provincies, bedrijven, boeren & tuinders en landelijke overheid zien als partijen die het meest verantwoordelijk zijn voor de waterkwaliteit. Bij watertjes dichtbij of in woonwijken zien burgers zichzelf ook als medeverantwoordelijken. Meer dan economie of recreatie, vinden deelnemers biodiversiteit en duurzaamheid de belangrijkste redenen dat de waterkwaliteit goed moet zijn. Ruim 95% van de ondervraagden maakt zich zorgen over de waterkwaliteit, maar 22% geeft aan niet te weten wat ze kunnen doen om de waterkwaliteit te verbeteren.

Europese eisen voor waterkwaliteit

In 2027 moeten alle wateren in Nederland voldoen aan de Europese eisen voor waterkwaliteit (KRW). Uiterlijk in dat jaar moet al het water in Europa voldoende schoon en gezond zijn. Kleine wateren vormen samen een derde van het Nederlandse oppervlaktewater en vormen de haarvaten van het watersysteem. Daarom is het zo belangrijk de kleine wateren ook mee te nemen. In de officiële KRW-metingen wordt vooral gemeten in de grote wateren.

Betrokken organisaties

Vang de Watermonsters is een landelijk burgeronderzoek om de waterkwaliteit van de kleine wateren van Nederland in kaart te brengen. Editie 2022 is een project van Natuur & Milieu, zes waterschappen, ASN Bank, NWB Bank, Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), Stichting Vivace, FLORON / RAVON, en Vlinderstichting. De zes waterschappen zijn: Hoogheemraadschap van Delfland, hoogheemraadschap van Rijnland, hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, waterschap Brabantse Delta, waterschap Hollandse Delta en Wetterskip Fryslân.